Thursday, August 8, 2013

Nghịch lý âm nhạc hàng ngày dân tộc

Nghịch lý trên đã được các nhà làm du lịch, hí viện ca múa nhạc dân tộc Bông Sen, Sở Văn hóa - thông báo và Du lịch TP.HCM khẳng định trong buổi tọa đàm “Hợp tác và giới thiệu văn hóa nghệ thuật Việt Nam đến với du khách quốc tế” diễn ra tại TP.HCM hồi trung tuần tháng 7 vừa qua, nhằm tìm hướng đi hiệu quả để giới thiệu âm nhạc dân tộc Việt Nam với du khách quốc tế.

ÂM NHẠC DÂN TỘC SỐNG ĐỘC LẬP?

Bây chừ, khi đến tham quan TP.HCM, rất nhiều du khách có nhu cầu thưởng thức âm nhạc truyền thống của Việt Nam, nhưng rất khó để họ tìm được nơi có tổ chức biểu diễn các chương trình này. Trong khi đó, các đơn vị chuyên biểu diễn âm nhạc truyền thống lại than phiền về sự vắng bóng của người xem mỗi khi sân khấu sáng đèn. Ngay cả hí trường ca múa nhạc dân tộc Bông Sen, đơn vị có xây dựng hẳn chương trình biểu diễn nhạc dân tộc mỗi tháng 1 lần, cũng chật vật trong việc bán vé. Vô hình trung, điều này tạo ra vòng lẩn quẩn: du khách thiếu nơi để giải trí, ngành du lịch bỏ lỡ dịp truyền bá văn hóa nghệ thuật nước nhà, cuộn thêm khách du lịch.

Điều này khởi hành từ việc các công ty du lịch không nắm được lịch diễn, hoặc thời gian diễn ra chương trình không trùng khớp với lịch tham quan của du khách. Vì lẽ đó, việc đặt vé cho đoàn khách tham gia các buổi biểu diễn ở Nhà hát không mấy được quan tâm. Có chăng, các công ty du lịch sẽ đưa khách đến thưởng thức loại hình này phối hợp với ẩm thực Việt Nam ở một số nhà hàng tại TP.HCM, hoặc xem biểu diễn các nhạc cụ dân tộc tại nhà của đôi nghệ sĩ Đinh Linh - Tuyết Mai.

Một căn do nữa khiến các nhà làm du lịch chưa kết nối được với các chương trình trình diễn âm nhạc dân tộc là số lượng chương trình còn quá thưa thớt. Nếu chỉ diễn ra 1 lần/tháng như bây giờ (ngày 25 hằng tháng Bông Sen có tổ chức trình diễn nhạc dân tộc tại rạp hát thành thị) thì thật sự không đáp ứng được hết nhu cầu của khách nước ngoài.

Một điều đáng để ý là việc duy trì biểu diễn âm nhạc dân tộc hiện chờ mong đẵn vào khách du lịch nước ngoài. “Nghệ thuật dân tộc nói chung và âm nhạc dân tộc Việt Nam nói riêng rất được người nước ngoài quan hoài và có nhu cầu thưởng thức khá lớn. Trong khi đó, khán giả trong nước lại không có nhu cầu cao về loại hình này. Đây cũng là căn nguyên khiến một số loại hình của âm nhạc truyền thống chỉ còn tồn tại với tính chất bảo tồn thay vì phát triển”, Nghệ sĩ Ưu tú Đặng Hùng, Phó Giám đốc hí trường ca múa nhạc dân tộc Bông Sen, cho biết.

Từ đó, ông Lã Quốc Khánh, Phó Giám đốc Sở Văn hóa - thông báo và Du lịch TP.HCM, nêu ra một vấn đề được khá nhiều người tham dự buổi tọa đàm quan hoài là “Làm sao để nghệ thuật dân tộc vừa tự nuôi được mình, vừa phục vụ đều đặn cho du khách?”.

Thế nhưng, trong tình hình khó khăn, lại có nhiều trường hợp bỏ tour diễn giữa chừng. Chả hạn, một lần nọ, khu du lịch Bình Quới (Q. Bình Thạnh, TP.HCM) có tổ chức trình diễn tái tạo đám cưới truyền thống Việt Nam. Khi nhận thấy lượng khách được đưa tới không đủ, khu du lịch này đã tự ý bỏ qua tiết mục trên làm các công ty du lịch phải “cong lưng” xin lỗi khách hàng. Du khách nước ngoài thì không có dịp thưởng thức một hình thức văn hóa truyền thống Việt Nam còn Việt Nam mất nhịp quảng bá văn hóa.

Những trường hợp như trên đã xảy ra phần lớn là do thiếu thông báo tương hỗ giữa ngành du lịch và các nhà làm âm nhạc dân tộc. Ông Nguyễn Hữu Phần, Giám đốc rạp hát ca múa nhạc dân tộc Bông Sen, cho biết: “Khâu tiếp thị hiện chưa tốt, nếu không nói là yếu. Một thời gian dài sống trong bao cấp, phụ thuộc về tài chính đã khiến nhận thức về vấn đề “sống còn” và tìm đường phát triển cho âm nhạc dân tộc còn hạn chế. Đây cũng là những điều mà chúng tôi đang cầm khắc phục. Cần đẩy mạnh quảng bá loại hình nghệ thuật này ra nước ngoài thông qua nhiều hình thức, trong đó nhà làm nghệ thuật truyền thống nên phối hợp với đơn vị lữ khách trong nước dự hội chợ du lịch quốc tế”.

Một việc làm nữa cũng rất cần thiết là xem âm nhạc truyền thống là sản phẩm du lịch của Việt Nam để từ đó, đề ra những kế hoạch dài hơi, nhất thiết cho các hoạt động trình diễn… Theo các nhà làm du lịch, việc có lịch diễn khăng khăng sẽ tạo điều kiện cho du khách có thời kì hiệp để thưởng thức văn hóa Việt Nam. Phía rạp hát cho biết sẽ hài lòng chịu lỗ thời kì đầu để định hình và nâng cao chương trình.

Điều chỉnh để “ĐẶC SẢN” trở thành quyến rũ

Các động thái trên sẽ chỉ nhắm vào một mục tiêu duy nhất là làm thế nào để các chương trình nghệ thuật dân tộc trở thành một phần đặc sắc trong tour du lịch của các đơn vị lữ hành. Cụ thể là chương trình thí nghiệm Hồn Việt do hí trường ca múa nhạc dân tộc Bông Sen tổ chức gần đây rất cần được cơ cấu lại cho tốt hơn.

Nội dung chương trình, theo quan điểm của các nhà lữ khách, cần phải được điều chỉnh lại liều lượng và nâng cao tính đương đại. Theo đó, chương trình cần biểu đạt được tính hội nhập, đảm bảo được bản sắc nghệ thuật dân tộc để du khách có thời cơ thưởng thức và hiểu hơn về Việt Nam, chứ không nên đặt nặng tính trình diễn giống như các chương trình nghiên cứu âm nhạc. Vì theo các nhà lữ hành, mục đích thưởng thức chủ yếu của du khách vẫn là tiêu khiển.

Bên cạnh đó, phía rạp hát cũng nên tinh giản độ dài của bài hòa tấu nhạc cụ dân tộc vì theo đề đạt của khách du lịch với các nhà lữ khách, phần này còn quá dài, gây cảm giác nhàm chán. Loại hình múa, hòa tấu hoặc độc tấu nhạc cụ cần được thiết kế lại cho hài hòa nhằm tạo sự khích cho thính giác lẫn thị giác của du khách. Nhiều quan điểm cho rằng, một chương trình âm nhạc dân tộc dành cho khách du lịch nước ngoài chỉ nên kéo dài khoảng 60 phút. Mặt khác, không phải chương trình nào cũng cần sử dụng người dẫn chương trình. Sự hạn chế về trình độ chuyên môn của họ có thể làm chương trình không đạt kết quả trót.

Đặc biệt, việc tương tác, giao lưu với du khách để họ hiểu hơn về văn hóa Việt Nam cũng là một cách tiếp thị hiệu quả. Chả hạn, nếu được trực tiếp mục thị các khâu chuẩn bị, dàn dựng, được tham quan hậu đài, san sớt Thông tin và nghe giảng giải về các công dụng nhạc cụ đặc trưng của Việt Nam, chắc hẳn du khách sẽ cảm thấy rất thú vị. Đó sẽ là chất xúc tác mạnh thôi thúc họ tìm hiểu thêm về văn hóa Việt Nam.

Phát biểu tại buổi tọa đàm, ông Tào Văn Nghệ, Giám đốc khách sạn Majestic TP.HCM, cho rằng: “Các chương trình biểu diễn như Hồn Việt phải tả được tính hội nhập. Kế hoạch chương trình được thiết lập càng sớm càng tốt. Và phải làm sao để khi hí viện mở cửa thì có thể lôi cuốn cả khách nội địa chứ không chỉ có khách quốc tế”. Bởi sản phẩm đặc trưng của Việt Nam thì du khách chưa chắc có thể cảm được, nhưng một khi đã cuốn được họ thì có khả năng cuộn được khán giả trong nước.

Một vấn đề khác được các đại biểu tham gia nêu ra là cần một địa điểm khăng khăng dành riêng cho loại hình này. Thay vì thuê địa điểm ở rạp hát đô thị với phí khá cao, một số doanh nghiệp lữ khách gợi ý các đơn vị biểu diễn nên cải tạo lại hí viện Kim Châu ở quận Phú Nhuận, nơi Nhà hát ca múa nhạc dân tộc Bông Sen đang được ưu tiên sử dụng, trở thành “thánh địa” của các loại hình nghệ thuật truyền thống Việt Nam.


No comments:

Post a Comment