Vùng biên cập nhật nóng chuyện bỏ học

Thế nhưng phần lớn Việt kiều sống vùng biên làm nghề đánh cá, làm ruộng thuê…, đời sống cập kênh, lại thường chuyển di chỗ ở khiến tỉ lệ bỏ học của học sinh Việt kiều rất cao. Một số phụ huynh chỉ quan niệm cho con học chữ biết đọc, biết viết nên các em học xong lớp 3 đã bỏ học rất nhiều. Cấp THCS thì thường bỏ học vào năm lớp 6, lớp 7. Đó là chưa kể khi mùa vụ bất thường, học trò theo bố mẹ bỏ đi nơi khác. “Chỉ tiêu nào tôi cũng có thể phấn đấu được, chớ chỉ tiêu hạ tỉ lệ học trò bỏ học là tôi chịu thua. Chẳng thể nào qua bên kia biên cương vận động được”- cô Nguyễn Thị Sành, Hiệu trưởng trường Tiểu học B Khánh An, huyện An Phú than như vậy! Áp lực vùng biên Theo thống kê của Phòng GD&ĐT huyện An Phú, ở 2 cấp tiểu học và THCS của huyện đã có 1.182 học trò Việt kiều Campuchia qua 4 trường TH và 2 trường THCS xứ ta để học. Nhiều nhất là Tiểu học A Khánh An - 507 học trò, trường Tiểu học B Khánh An - 130 học sinh và THCS Khánh An - 186 học trò. Cô Nguyễn Thị Sành cho biết, hồ hết các em có người thân trong xã Khánh An, có đăng ký lưu trú tại hộ người quen, nhưng học xong thì qua đò về bên kia biên thuỳ. Học trò học xong lớp 3 là nghỉ nhất tề, bởi bố mẹ các em chỉ quan niệm học để biết đọc, biết viết tiếng mẹ đẻ. Cụ thể, nhà trường thống kê, học trò vào lớp 1 cách nay 5 năm là 120 em, đến lúc học xong lớp 5 còn 76 em. Xét hiệu quả đào tạo thì “đội sổ” trong toàn tỉnh. Trường Tiểu học A Khánh An còn nặng nề hơn. Thầy Võ Phúc Đa, hiệu trưởng nói: “Trường có 1.227 học sinh thì có 507 em là Việt kiều, chiếm gần phân nửa. Số này luôn “hăm dọa” tụt sĩ số giữa chừng”. Hầu hết học trò Việt kiều của trường Tiểu học A Khánh An sống ở xã Preychrey, huyện Kothum, tỉnh Kandal. Cha mẹ các em qua đây thuê đất làm ruộng, nhận lô đìa cá, v.V… Đời sống khó khăn, thay đổi chỗ ở liên tục, cứ lúc thất mùa lúa, cá… họ lại bỏ đi nơi khác. Thầy Võ Phúc Đa pha trò: “Đối với doanh nghiệp, khách hàng là thượng đế. Còn đối với đội ngũ thầy cô giáo ở đây, học trò là thượng đế”. Đến trường THCS Khánh An, thầy La Văn Bé, hiệu trưởng cho biết, trường có 603 học sinh thì có 190 học trò Việt kiều Campuchia. Trong năm vừa rồi, bỏ học 42 em thì có 19 em đối tượng này. Thầy Bé san sẻ: “Mùa “mần lô” tức thị tát đìa, chụp đìa… diễn ra vào mùa nước kiệt nhất trong năm, khoảng cuối tháng 2, đầu tháng 3 âm lịch, các em học trò THCS theo cha mẹ bắt cá. Có em nghỉ tết ở nhà luôn. Mùa lũ là lúc tựu trường, các em hăng hái qua ở trọ nhà người quen đến hết mùa lũ. Đây chính là lúc các em học tập tốt nhứt”. Thầy trò trường TH B Vĩnh Hội Đông - An Phú - An Giang Đau đầu tìm giải pháp chống bỏ học “Chỉ tiêu nào tôi cũng có thể phấn đấu được, chớ chỉ tiêu hạ tỉ lệ học trò bỏ học là tôi chịu thua. Không thể nào qua bên kia biên giới vận động!”- cô Nguyễn Thị Sành, Hiệu trưởng trường tiểu học B Khánh An, huyện An Phú than! Cô Sành còn cho biết thêm, trường có nghiêm đường giỏi cấp tỉnh, có học trò giỏi cấp tỉnh, nhưng chưa bao giờ nhận được danh hiệu tiên tiến vì tình trạng học trò bỏ học ảnh hưởng đến phong trào và thành tích chung. Đi đò đến trường Hầu hết diện tích huyện An Phú, An Giang đều là đồng bằng, có nhiều nơi bị ngập úng bộc trực. Hàng năm An Phú chịu đựng mùa lũ hay còn gọi là mùa nước nổi. Khoảng từ tháng 7 Âm lịch, mực nước trên sông Mê Kông dâng cao, mưa nhiều kết hợp với lượng nước điển tích tại Biển Hồ của Campuchia làm gần như vớ khu vực này chìm trong biển nước, độ ngập làng nhàng khoảng 2-3 mét. Thời gian ngập lụt kéo dài khá lâu, thường là khoảng 4- 5 tháng nên có ảnh hưởng rất lớn đến tập quán sinh hoạt, sinh sản, học tập của người dân. Ở trường Tiểu học A Khánh An, để khắc phục tình trạng học sinh bỏ học, nhà trường kết hợp với chính quyền xã, mời cả chính quyền xã bạn Preychrey cùng họp với ban đại diện ba má học sinh vào đầu niên học và cuối học kỳ để nắm bắt tình hình học tập các em. Vận động chính quyền bạn tương trợ. Đặc biệt, ban đại diện bác mẹ học trò có cơ cấu phân nửa là phụ huynh Việt kiều - chọn những người nhiệt huyết, có hứng công tác tầng lớp để tiện giao thông. Chỉ cần một học sinh bỏ học thì cha điện thoại báo cho họ biết để xử lý. Vì vậy, năm học vừa qua nhà trường phấn đấu hạ tỉ lệ học sinh bỏ học xuống còn 1,46% được xem là “kỳ tích”. Đầu năm, nhà trường vận động tiếp sức đến trường. Học sinh địa phương thì nghèo “có sổ” mới được tương trợ, còn học trò Việt kiều nghiễm nhiên được ưu tiên trước. Tại trường THCS Khánh An, nhà trường hàng năm tổ chức hội thảo đề tài học sinh bỏ học, mời chính quyền bạn qua dự, mời tất tật phụ huynh tham dự. Nhờ cách làm này, 2 năm trước tỉ lệ bỏ học 11%, năm nay còn 6,97%. Thầy Bé tiết lậu: “Nhà báo có biết giáo viên chủ nhiệm của trường tốn tiền gì nhứt không? Tiền điện thoại di động! Bình quân, vì một em học sinh bỏ học, xuân đường phải tốn 200 đến 300 ngàn đồng”. Thi đua cứ mãi... Thua đi Chuyện thi đua, cô Sành than “vô phương”. Hai trường còn lại cũng đã có nhiều nạm, nhưng Không thể hạ tỉ lệ bỏ học cũng như tăng tỉ lệ huy động học sinh được, bởi một số nguyên nhân: Không thể qua biên thuỳ vận động; phần nhiều bác mẹ học sinh Việt kiều đều nghèo khó, tha phương cầu thực. Thật đáng tiếc là đặc điểm học sinh Việt kiều nói chung ngoan, có chí học tập hơn các em địa phương. Thầy La Văn Bé cho biết, năm trước, có một học trò Việt kiều đạt học sinh giỏi cấp tỉnh môn tiếng Anh. Có một số em đã trưởng thành khá thành đạt, đang giảng dạy tại Đại học An Giang. Có quan điểm yêu cầu tách học sinh Việt kiều thành danh sách riêng, không xét thi đua. Nhưng khi đi vào thực hành, cách làm này không hợp luật. Bởi sờ soạng học sinh Việt kiều đều có khai sinh tại Việt Nam, không có quốc tịch Campuchia. Chỉ có khác là các em học xong về bên kia biên thuỳ. Phòng GD&ĐT An Phú cầm cố xét thi đua theo cụm, lấy chỉ số làng nhàng làm chuẩn để xét, cũng là cách ứng dụng. Có lẽ, để tạo cơ sở pháp lý, cần có chính sách đặc thù cho giáo dục vùng biên. Nguyên Ngọc