Nguy cơ tin cao tội phạm rửa tiền

Khó phát hiện đàm đạo với ĐTTC, ông Nguyễn Văn Ngọc, Cục trưởng Cục gian rửa tiền (NHNN), dìm kết quả phòng rửa tiền trong thời kì qua còn rất khiêm tốn bởi nhiều nguyên do. “Năm 2009, Quốc hội mới phê duyệt sửa đổi Bộ Luật Hình sự 1999, sửa đổi Điều 251 thành tội rửa tiền. Luật sửa đổi bổ sung này có hiệu lực ngày 1-1-2010. Nhưng khi có tội danh rồi, cũng chưa có thể xem xét để điều tra truy tố xét xử tội này vì nó còn khá mởi mẻ ở Việt Nam và chế tài chưa có nhiều…” - ông Ngọc lý giải. Bên cạnh đó, theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, các cơ quan của Nhà nước phải có bổn phận chứng minh coi xét một vấn đề nào đó có vi bất hợp pháp luật hay không, người dân không có nghĩa vụ chứng minh tài sản. Đây cũng được xem là khó khăn trong gian rửa tiền... Thời gian qua, cơ quan điều tra đã nhận được một số giao tế đáng ngờ về việc chuyển tiền do các NH chuyển đến. Tuy nhiên, công tác điều tra gặp rất nhiều khó khăn do các làm mai gửi từ nước ngoài về, việc cộng tác để xác minh về người gửi rất lâu và rất khó, trong khi thời kì điều tra vụ việc có hạn. Hơn nữa, phạm nhân rửa tiền ở nước ngoài rất tinh tướng, chúng chuyển lòng vòng qua nhiều người, ở nhiều nước khác nhau để bịt đầu mối. Thượng táPhạm Văn Thống, Phó trưởng Phòng 6, Cục Cảnh sát kinh tế - Bộ Công an Theo Thượng tá Phạm Văn Thống, Phó trưởng Phòng 6, Cục Cảnh sát kinh tế (Tổng cục Cảnh sát phòng tù đọng - Bộ Công an), tội phạm rửa tiền ở Việt Nam có thể thực hiện ở 2 dạng thức. Thứ nhất, đối tượng phạm tội trong nước như lường đảo, tham nhũng, mua bán ma túy, sau đó “hợp pháp hóa” số tiền phạm tội mà có bằng cách thực hành các giao thiệp như mua bán bất động sản, chuyển giao cho người khác. Thứ 2, đối tượng phạm tội ở nước ngoài, sau đó chuyển “tiền bẩn” từ nước ngoài về Việt Nam để hợp pháp hóa, chuyển sang “tiền sạch”. Cách chuyển tiền tài phạm nhân rửa tiền có thể qua hệ thống NH dưới hình thức gửi tiền cho thân nhân, hoặc đầu tư tiền vào các hiệp đồng kinh tế “ma”. Mặc dù xác định được hành vi, nhưng việc phát hiện và đưa ra truy tố các đối tượng rửa tiền không dễ dàng. Một kênh quan trọng để phát hiện hành vi rửa tiền là coi xét các giao du đáng ngờ qua hệ thống NH. Theo ông Nguyễn Văn Ngọc, bây chừ 100% NHTM đã thiết lập hệ thống báo cáo tự động đối với các giao du tiềm ẩn rủi ro rửa tiền cao. Tuy nhiên, để phân tích, sàng lọc các ít này cần có sự kết hợp chặt và đồng bộ giữa nhiều cơ quan có hệ trọng như NHNN, Bộ Công an... Nhập nhằng xác định hành vi Một dạng thức rửa tiền mới được phát hiện ở Việt Nam là thông qua việc kinh doanh “tiền ảo”. Vừa qua, Cục Cảnh sát phòng, chống tầy sử dụng công nghệ cao đã phối hợp với Cục Cảnh sát hình sự bắt giữ đối tượng Vũ Văn Lăng, trú tại phường Đằng Giang (Ngô Quyền, Hải Phòng), Giám đốc Công ty TNHH giao dịch nhanh, về tội kinh doanh trái phép. Phê duyệt việc kinh dinh tiền điện tử Liberty Reserve, Lăng đã “giúp” nhiều đối tượng chuyển “tiền bẩn” vào Việt Nam. Liberty Reserve cũng chính là màng lưới rửa tiền toàn cầu mới bị triệt hạ tại Hoa Kỳ. Tuy nhiên, sau khi bị bắt, Vũ Văn Lăng chỉ bị truy tố về hành vi “kinh doanh trái phép”, còn hành vi “rửa tiền” được cơ quan điều tra tách ra để coi xét, điều tra khi có thông tin từ cơ quan điều tra nước ngoài cung cấp. Một thực tế khác là theo tập quán tố tụng ở Việt Nam, khi người phạm tội cướp đoạt được tài sản từ việc thực hành tù hãm, sau đó hợp pháp hóa hoặc dùng tài sản đã cướp đoạt được vào các hoạt động kinh dinh hoặc các hoạt động kinh tế khác, bình thường người phạm tội chỉ bị truy tố về hành vi phạm tội nguồn mà không song song bị truy tố tội “rửa tiền”. Chẳng hạn, trong vụ án Huỳnh Thị Huyền Như, ban đầu cơ quan công an đã khởi tố 2 đối tượng Hùng Mỹ Phương và Nguyễn Thiên Lý về tội danh rửa tiền, bởi 2 đối tượng này có nguồn tiền không hợp pháp (hàng trăm tỷ đồng) để cho Huỳnh Thị Huyền Như vay với lãi suất 0,4%/ngày đến 3,7%/ngày. Tuy nhiên, sau đó Viện KSND Tối cao đã đề nghị chuyển đổi tội danh để xử lý 2 đối tượng này với tội “cho vay lãi nặng”. Thực tiễn trên cho thấy, dù đã có luật nhưng để hoạt động buồng rửa tiền đạt hiệu quả, vẫn cần tiếp chuyện hoàn thiện cơ chế quản lý về kinh tế, Chẳng hạn như hạn chế tính sổ bằng tiền mặt. Bên cạnh đó, cơ chế minh bạch về thu nhập cá nhân chủ nghĩa, tài sản cá nhân cũng phải được xem xét. Một vấn đề cũng rất đáng quan hoài là lực lượng chuyên trách về phòng chống rửa tiền. Giờ tại NHNN có Cục phòng chống rửa tiền, phía Bộ Công an cũng đã thành lập lực lượng chuyên sâu về công tác phòng chống rửa tiền, nhưng đội ngũ nhân công cũng như trang thiết bị còn mỏng và yếu. Đầu tư nhiều hơn cho các lực lượng này là điều cấp thiết trong thời kì tới để nâng cao hiệu quả của công tác buồng rửa tiền.