Xác lập quan hệ đối tác toàn diện Việt toàn bộ - Mỹ

Hội đàm giữa chủ toạ nước Trương Tấn Sang và Tổng thống (TT) Mỹ Barack Obama đã diễn ra vào trưa 25-7 tại Nhà Trắng (giờ Mỹ). TT Obama hoan nghênh Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và đoàn đại biểu cấp cao nhà nước Việt Nam tới thăm chính thức Mỹ, khẳng định tôn trọng quan hệ Việt Nam - Mỹ và vai trò của Việt Nam tại khu vực, mong muốn quan hệ giữa 2 nước trong thời gian tới sẽ tiếp kiến phát triển mạnh mẽ. TT Obama khẳng định Mỹ tiếp kiến trọng khu vực châu Á - Thái Bình Dương trong tổng thể chiến lược chung của Mỹ, trong đó có vai trò trọng điểm của ASEAN trong một cấu trúc khu vực đang định hình cũng như các cơ chế hiệp tác tiểu khu vực; mong muốn xúc tiến quan hệ với ASEAN cũng như các đối tác khác của Mỹ tại Đông Bắc Á... Chủ tịch nước Trương Tấn Sang cảm ơn TT Obama đã mời đến thăm chính thức Mỹ, khẳng định Việt Nam hoan nghênh Mỹ tăng cường hợp tác với châu Á - thanh bình Dương vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng của khu vực, nhấn mạnh Việt Nam trọng và mong muốn tiếp chuyện thúc đẩy quan hệ với Mỹ. Hai bên đồng tình đánh giá quan hệ 2 nước thời kì qua đã phát triển sâu rộng trên nhiều lĩnh vực, cả bình diện song phương và đa phương, tạo nền tảng cho quan hệ bước sang một giai đoạn phát triển mới. Trên cơ sở đó, 2 nhà lãnh đạo đã quyết định xác lập quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam - Mỹ dựa trên các nguyên tắc trọng Hiến chương Liên Hiệp Quốc, pháp luật quốc tế, coi trọng thiết chế chính trị, độc lập, chủ quyền và toàn vẹn cương vực của nhau. Quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam - Mỹ sẽ tạo ra khuôn khổ mới cho quan hệ hợp tác giữa 2 nước trong các lĩnh vực như chính trị - ngoại giao, kinh tế - thương nghiệp, khoa học - công nghệ, giáo dục - đào tạo, môi trường và y tế, hiệp tác nhân đạo - giải quyết hậu quả chiến tranh, quốc phòng - an ninh, bảo vệ và xúc tiến quyền con người và văn hóa - thể thao - du lịch... Hai nhà lãnh đạo tin cẩn đối tác toàn diện Việt Nam - Mỹ sẽ không chỉ phục vụ tốt hơn lợi ích 2 nước mà còn đóng góp vào hòa bình, ổn định, cộng tác và phát triển ở châu Á - Thái Bình Dương và trên thế giới. Chủ tịch nước Trương Tấn Sang gặp các thành viên Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ. Ảnh: TTXVN Hai nhà lãnh đạo cũng đã trao đổi các biện pháp nhằm đưa quan hệ 2 nước đi vào chiều sâu, thiết thực và hiệu quả hơn nữa trong thời gian tới, trong đó có tăng cường đàm đạo đoàn cấp cao, thiết lập các cơ chế hiệp tác mới hoặc nâng cấp các cơ chế hiện có. Hai nhà lãnh đạo hoan nghênh việc thiết lập cơ chế hội thoại thường kỳ giữa 2 bộ trưởng ngoại giao. Hai bên nhấn mạnh cộng tác kinh tế, thương mại, đầu tư là nền tảng và động lực của đối tác toàn diện Việt Nam - Mỹ, khẳng định cam kết hoàn thành thương lượng Hiệp định Đối tác thương mại xuyên thăng bình Dương (TPP) vào thời khắc sớm nhất có thể trong năm, tính đến sự đa dạng về trình độ phát triển của mỗi nước trong phạm vi một hiệp nghị cân bằng và toàn diện. TT Obama hoan nghênh những thành quả đổi mới kinh tế của Việt Nam, tán thành tăng cường cộng tác kinh tế - thương mại - đầu tư duyệt khuôn khổ Hội đồng TIFA, cũng như Sáng kiến Tăng cường liên kết kinh tế ASEAN (E3) và APEC; ghi nhận quan tâm của Việt Nam về việc Mỹ xác nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường. Hai nhà lãnh đạo tán đồng thúc đẩy cộng tác khoa học - công nghệ, nhất là trong các lĩnh vực năng lượng hạt nhân, công nghệ không gian và nghiên cứu biển. Hai bên cũng tán thành đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực song phương khác như giáo dục, quốc phòng - an ninh, hợp tác nhân đạo khắc phục hậu quả chiến tranh… cũng như tăng cường phối hợp trên các diễn đàn quốc tế và khu vực như APEC, ARF, EAS, ADMM+... Hai nhà lãnh đạo tái khẳng định ủng hộ giải quyết tranh chấp ở biển Đông bằng các biện pháp hòa bình, hợp với pháp luật quốc tế, trong đó có Công ước liên hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS). Hai nhà lãnh đạo cũng tái khẳng định ủng hộ nguyên tắc không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực để giải quyết tranh chấp trên biển và bờ cõi. Hai nhà lãnh đạo nhấn mạnh giá trị của việc tuân đầy đủ Tuyên bố về xử sự của các bên tại biển Đông (DOC) giữa ASEAN và Trung Quốc và tầm quan trọng của việc khởi động thương thuyết để đạt được Bộ lề luật ứng xử (COC) hữu hiệu trên biển Đông. Hai bên cũng đã đàm luận về một số vấn đề còn dị biệt, trong đó có vấn đề quyền con người; tán đồng tiếp tục duyệt đối thoại xây dựng và quý trọng lẫn nhau để tăng cường hiểu biết, giảm thiểu dị biệt, không để vấn đề này ảnh hưởng tới quan hệ đang phát triển tốt đẹp giữa 2 nước. Nhân này, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang mời TT Obama và phu nhân thăm chính thức Việt Nam vào thời gian hạp và TT Obama đã vui vẻ nhận lời. Sau cuộc hội đàm, chủ toạ nước Trương Tấn Sang và TT Obama đã có cuộc gặp gỡ báo chí. Hai bên đã ra Tuyên bố chung về quan hệ Việt Nam - Mỹ. Trước đó, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang cùng Đoàn Đại biểu cấp cao quốc gia Việt Nam đã dự tiệc thiết đãi của Chính phủ Mỹ do Ngoại trưởng John Kerry chủ trì với sự tham dự của hơn 100 khách mời gồm các thành viên nội các, lãnh đạo Quốc hội và lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ. Trong bài phát biểu chào mừng, Ngoại trưởng John Kerry đã nhắc lại kỷ niệm gắn bó với Việt Nam từ thời chiến tranh, quá trình thông thường hóa quan hệ 2 nước. Ngoại trưởng khẳng định Chính phủ Mỹ tôn trọng và mong muốn quan hệ 2 nước phát triển mạnh mẽ hơn nữa trong thời kì tới phê chuẩn các cơ chế hợp tác hiệu quả trên nhiều lĩnh vực. Chủ tịch nước Trương Tấn Sang cho rằng sau hơn 25 năm thực hành công cuộc đổi mới, từ một nước kém phát triển, Việt Nam đã vươn lên trở nên một nước có thu nhập trung bình với tốc độ tăng trưởng khá và đã đạt trước hạn vận nhiều đích thiên niên kỷ. Chủ toạ nước Trương Tấn Sang nhấn mạnh: Trong chính sách đối ngoại, Việt Nam quý trọng và xem Mỹ là một đối tác quan yếu hàng đầu. Quan hệ 2 nước đã đạt được những bước tiến hăng hái thời kì qua trên cơ sở khuôn khổ quan hệ đối tác tích cực, hữu hảo, xây dựng, hợp tác nhiều mặt, coi trọng lẫn nhau và cùng có lợi. Chủ toạ nước cũng cho rằng chuẩn y các cuộc đối thoại, Mỹ và Việt Nam sẽ hiểu nhau hơn, nhất là về cách tiếp cận cũng như những đặc thù về văn hóa, lịch sử của mỗi bên. Việt Nam luôn cầm cố để bảo vệ và thúc đẩy quyền con người, phấn đấu để người dân được hưởng những thành tựu tốt đẹp nhất của công cuộc đổi mới. Chủ toạ nước khẳng định 2 nước đang đứng trước những thời cơ để đưa quan hệ song phương sang thời đoạn phát triển mới. Chiều và tối 24-7, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang cũng có các cuộc gặp với Chủ tịch Ngân hàng Thế giới (WB) Jim Yong Kim, Tổng Giám đốc Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) Christine Lagarde, dự tọa đàm bàn tròn và đãi của các doanh nghiệp Mỹ. "Một sự kiện lịch sử"... Chuyến thăm chính thức cấp quốc gia tới Mỹ lần thứ hai kể từ khi 2 nước thông thường hóa quan hệ vào năm 1995 do Chủ tịch nước Trương Tấn Sang dẫn đầu là thời cơ tốt để xúc tiến quan hệ Mỹ - Việt lên tầm cao mới. Đây là nhận định của ông Andrew Billo, trợ lý Giám đốc Chương trình Chính sách thuộc Tổ chức Nghiên cứu châu Á (The Asia Society) có hội sở tại New York, khi trả lời TTXVN tại Liên Hiệp Quốc ngày 24-7. Về Hiệp định Đối tác thương mại xuyên Thái Bình Dương (TPP), một nội dung chính được đàm luận trong chuyến thăm, ông Andrew cho rằng đây là thời cơ tốt cho Mỹ và Việt Nam thiết chế hóa hơn nữa việc hiệp tác trong lĩnh vực kinh tế, thương nghiệp. Mỹ đã là đối tác thương nghiệp lớn thứ hai của Việt Nam và TPP sẽ giúp tạo cơ hội tiện lợi hơn cho các công ty Mỹ tiếp cận thị trường Việt Nam cũng như hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ. Trong khi đó, theo báo The Financial Times (Anh), vào thời khắc chính quyền Mỹ đang bị sức ép bởi những đòi hỏi khác nhau ở Trung Đông, bao gồm cuộc chiến Syria, cuộc bạo động ở Ai Cập và các cuộc thương thuyết hòa bình Israel - Palestine, chuyến thăm của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang là một nhịp để đặt trọng điểm vào điều mà ông Barack Obama đã báo hiệu như một trong những ưu tiên của nhiệm kỳ thứ hai của ông. Báo The Bangkok Post (Thái Lan) cho rằng chuyến công du đầu tiên của ông Trương Tấn Sang đến Washington sẽ tạo nền móng cho các nhà lãnh đạo từng sự cộng tác chặt hơn giữa 2 nước. Trong khuôn khổ ASEAN, Bangkok Post nhận định Việt Nam, lên đường từ vị trí của mình, có thể là nhà nước tụ tập nhất vào sự cân bằng địa chính trị, trở nên một trong những nước đề xuất hiệu quả nhất việc tăng cường các mối quan hệ trong khu vực; song song, chuyến thăm của chủ toạ nước Việt Nam tạo cơ hội cho cả 2 phía cân chỉnh lại quan hệ song phương. Tờ báo diễn đạt khuôn khổ bàn bạc là toàn diện, bao trùm các quan hệ kinh tế và thương nghiệp, những vấn đề chính trị và an ninh cũng như quan hệ giữa quần chúng 2 nước. Ông Danny Russel, trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đặc trách Đông Á, được báo South China Morning Post (Hồng Kông) trích lời cho rằng Đông Nam Á “có lẽ là khu vực đầy sinh khí và năng động nhất của chúng ta” ở châu Á, thậm chí trên thế giới. Ông đánh giá chuyến thăm của chủ toạ Trương Tấn Sang “đúng là một sự kiện lịch sử”. Cao Tuấn